I am honoured to receive this award from the citizen’s organisation “Politeia”. The award comes from persons I appreciate, persons whose life work and way of life have offered me a lot, quantitatively and qualitatively, have renewed the way of thinking in our country and have given meaning to the democratic vision.
I can see amongst the audience many who have dedicated their lives to the struggle for democracy, persons who defended democracy when they were called, at the risk of their lives. I also remember those who were sacrificed in unequal battles. What can we say for all those who perished needlessly, in circumstances of a deficient democracy, but of submission to groundless nationalist delirium and to junta and fascist preaching? Cyprus was filled with mourning, cemeteries and memorials, eventually becoming north and south: partitioned.
There are reasons and there are culprits. It is with all of you and all of them that I want to share this honour so that we know who we are and where we stand. It would be unreasonable for me to monopolise or consider myself worthy of such a distinction at times of destruction, with so many dreams and so many lives lost in the millstones of fanaticism and intolerance. And allow me to say that it is us the survivors who somehow ended up disadvantaged.
Your decision to honour me acquires meaning and significance if it is seen as a cry and as a call for struggle, for defending democracy at a time of confusion within and outside Cyprus, with obvious signs of diversion towards fascism, racial hatred and barbarity. And for millions of people, these come hand in hand with hunger, ruins, war crimes and death.
The Mediterranean, our sea, rather than uniting people, became a place of pain and suffering. It smothers drowned children, men and women, and those who survive are moving into a world without compassion, understanding and solidarity. The danger for peace and civilization, for democracy and for freedom is now visibility. These are virtues that humanity conquered after World War II through the sacrifice of millions of people.
Indeed, how much consciousness and perception do we have here in Cyprus about all the devastation around us? Do we understand how fragile our own existence is? Do we see what is happening next to us, in Syria? Do we realise how much imprudence is governing us?
We used to have a state which was recognised and unified and we strove to destroy it. We named parastatal violence, ‘patriotism’. We called the usurpation and monopolization of the state, ‘protection of the Republic of Cyprus’. We did not take the Turkish Cypriots into account. It appears now that we will only understand their value and significance when we seek them and no longer find them.
We live in a fake and pretentious world. We considered offshore companies as modernization, money laundering as an achievement and the misfortunes of our neighbours as opportunities.
Εven now the random opportunities, the casinos, the towers, the nationalities, the suspicious dealings of accounting and law firms are considered to be systemic successes.
We are pushing young people to migrate outside Cyprus, whilst they could have utilised their brains and skills and creative ideas in order to rebuild our country.
We don’t want to understand how ill our political system is, which constantly reproduces itself through lies, myths, pseudo-patriotism and demagogy, the control and the manipulation of the people.
Cyprus was destroyed, but its leaders remain untainted and glorified.
A system of kinship and nepotism is perpetuated around us: a system pivoting around individuals self-nominated and glorified as ‘great leaders’ has survived through all these circumstances, through corruption, cronyism, the junta. And it is this system which, unscrupulously and uninhibited, continues to exploit whatever part of our country remained, for personal benefit. At times, we put our trust into many, we believed in their promises and proclamations and we were failed in the end.
Too many leaders but democracy was missing; the people were missing.
But democracy has its own history and traditions, struggles and fighters. Powers which, through adversity, keep the road open. A difficult and demanding road.
Democracy requires a standard; it requires education, vision, inspiration and faith in the people. It demands justice. It also demands persons of high moral stature, with kindness and generosity, who place public interest over their private one.
People who know the pain of others. And who do not differentiate between their own and the others?
Who have open horizons? Honest, decent and consistent, not irresponsible and opportunists. Moderate people, who stretch out the hand of co-operation and build bridges of communication.
In order to bloom, democracy needs movements which are in a position to overcome obstacles, to respond to challenges and to move on with transcendences. Not with legalistic points, not with mistrust and small heartedness, but with honesty and faith towards one another, towards our fellow human being, for a different way of life, for a new era.
Most of all, a precondition for democracy is the resolution of our political problem.
Only then will our decayed political system be overthrown and the way paved for the future, for a multi-ethnic, democratic and peaceful Cyprus. We need a new beginning where all are equally patriotic, Greek Cypriots, Turkish Cypriots, Maronites, Armenians and Latins will be shaping our future together with works of peace.
That is the demand of our era. Our response to this will determine our place in history.
The struggle for Democracy continues; it is an on-going test and challenge. The struggle for Democracy never ends.
language Corina Demetriou]
[foto Costas Hadjielia]
in Greek
“Πάνω από όλα, προϋπόθεση δημοκρατίας για την Κύπρο είναι επίλυση του πολιτικού μας προβλήματος. Τότε και μόνο τότε θα ανατραπεί το σαθρό πολιτικό μας σύστημα και θ’ ανοίξει ο δρόμος του μέλλοντος για μια πολυεθνική, δημοκρατική και ειρηνική Κύπρο. Χρειαζόμαστε μια νέα αρχή όπου, το ίδιο πατριώτες, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι θα πλάθουμε, όλοι μαζί, το μέλλον με έργα ειρήνης. Αυτό είναι το αίτημα των καιρών. Η ανταπόκριση μας σ΄ αυτό θα κρίνει και τη δική μας θέση στην ιστορία. Ο αγώνας για τη Δημοκρατία συνεχίζεται, είναι συνεχής δοκιμασία και πρόκληση. Ο αγώνας για τη Δημοκρατία είναι ατελείωτος.»
Η δημοκρατία θέλει επίπεδο, παιδεία, όραμα, έμπνευση και πίστη στο λαό. Θέλει δικαιοσύνη. Θέλει ακόμη υψηλόφρονες και μεγαλόψυχους ανθρώπους που βάζουν το κοινό συμφέρον πάνω από το προσωπικό τους. Ανθρώπους που γνωρίζουν τον πόνο του άλλου. Που γι’ αυτούς δεν υπάρχει δικός ή ξένος. Που έχουν ανοιχτούς ορίζοντες. Ανθρώπους τίμιους ειλικρινείς και συνεπείς, όχι τυχάρπαστους, ανεύθυνους και τυχοδιώκτες. Ανθρώπους μετριοπαθείς, που απλώνουν χέρι συνεργασίας και κτίζουν γέφυρες επικοινωνίας.
Ομιλία Τάκη Χατζηδημητρίου [13, Σεπτεμβρίου 2019 , Βράβευση για Δημοκρατία από ΠΟΛΙΤΕΙΑ]
Θεωρώ μεγάλη τιμή τη διάκριση που η οργάνωση πολιτών «Πολιτεία» μου έχει απονείμει. Προέρχεται από ανθρώπους που εκτιμώ, από ανθρώπους που με το έργο και τον τρόπο ζωής τους πρόσφεραν πολλά, μετρήσιμα και υπολογίσιμα, ανανέωσαν τη σκέψη στον τόπο μας και έδωσαν νόημα στο δημοκρατικό όραμα. Διακρίνω στην αίθουσα πολλούς που αφιέρωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για τη δημοκρατία, ανθρώπους που όταν το κάλεσε η ανάγκη, την υπερασπίστηκαν με κίνδυνο της δικής τους ζωής. Συλλογίζομαι ακόμη όσους θυσιάστηκαν σε άνισες μάχες. Και τι να πούμε για όλους τους άλλους που χάθηκαν άδικα, μέσα σε συνθήκες λειψής δημοκρατίας, αλλά πλειοδοσίας σε ανεδαφικά εθνικιστικά παραληρήματα, χουντικά και φασιστικά κηρύγματα. Γέμισε η Κύπρος πένθη, νεκροταφεία και μνημεία, για να γίνει τελικά βορράς και νότος, να διχοτομηθεί. Υπάρχει το γιατί και υπάρχουν και οι ένοχοι. Είναι με όλους εσάς και με όλους εκείνους που θέλω να μοιραστώ την τιμή, για να ξέρουμε ποιοι είμαστε κα ι που βρισκόμαστε. Θα ήταν παράλογο να μονοπωλώ ή να θεωρώ τον εαυτό μου άξιο για τέτοια διάκριση, σε εποχή καταστροφής, με τόσα όνειρα και τόσες ζωές αφανισμένες στις μυλόπετρες του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας . Και, επιτρέψετε μου να πω ότι, εμείς που επιβιώσαμε κάπου υστερήσαμε.
Η απόφασή σας αποκτά νόημα και σημασία αν ακουστεί σαν αγωνία και σαν μήνυμα πάλης, για προάσπιση της δημοκρατίας, σε εποχή σύγχυσης εντός και εκτός Κύπρου με φανερά τα σημάδια εκτροπής προς το φασισμό, το φυλετικό μίσος και τη βαρβαρότητα. Κι αυτά συνοδευμένα, για εκατομμύρια ανθρώπους, με πείνα, ερείπια, εγκλήματα πολέμου και θάνατο. Η Μεσόγειος, η θάλασσα μας, αντί να ενώνει τους ανθρώπους, έγινε τόπος μαρτυρίου και οδύνης. Ξεβράζει πνιγμένα παιδιά, άνδρες και γυναίκες και όσοι επιβιώνουν πορεύονται σε έναν κόσμο χωρίς οίκτο, κατανόηση κι αλληλεγγύη. Ορατός πια προβάλλει ο κίνδυνος για την ειρήνη και τον πολιτισμό, για τη δημοκρατία και την ελευθερία. Αγαθά που η ανθρωπότητα κατάκτησε, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη θυσία εκατομμυρίων ανθρώπων.
Πόση αλήθεια συνείδηση και αντίληψη έχουμε εμείς εδώ στην Κύπρο για όσα συγκλονιστικά γίνονται γύρω μας; Καταλαβαίνουμε πόσο μετέωρη είναι και η δική μας ύπαρξη; Βλέπουμε αυτά που γίνονται πλάι μας, στη Συρία; Αντιλαμβανόμαστε πόση απρονοησία μας κυβερνά;
Είχαμε κράτος αναγνωρισμένο και ενωμένο και πασχίσαμε να το καταστρέψουμε. Την παρακρατική βία ονομάσαμε πατριωτισμό. Το σφετερισμό και τη μονοπώληση του κράτους, είπαμε προστασία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δε λογαριάσαμε τους Τουρκοκύπριους. Την αξία και τη σημασία τους θα αντιληφθούμε, κατά που φαίνεται, μόνο τη στιγμή που θα τους αναζητούμε και δε θα τους βρίσκουμε.
Ζούμε μέσα σε ένα ψεύτικο και προσποιητό κόσμο. Θεωρήσαμε εκσυγχρονισμό τις υπεράκτιες εταιρείες, επίτευγμα το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και ευκαιρίες τις συμφορές των γειτόνων μας
Ακόμη και τώρα οι τυχάρπαστες καταστάσεις, τα καζίνα, οι πύργοι, οι ιθαγένειες, οι ύποπτες δουλειές λογιστικών και δικηγορικών γραφείων θεωρούνται επιτυχία του συστήματος . Σπρώχνουμε εκτός Κύπρου τους νέους και τις νέες μας, που θα μπορούσαν με το μυαλό, τις ικανότητες και τις δημιουργικές τους ιδέες να αναπλάσουν τον τόπο μας.
Δε θέλουμε να αντιληφθούμε πόσο νοσηρό είναι το πολιτικό μας σύστημα, που συνεχώς αναπαράγεται μεσα στο ψεύδος και το μύθο, την πατριδοκαπηλία και τη δημαγωγία, τη ποδηγέτηση και τη χειραγώγηση του λαού.
Η Κύπρος καταστράφηκε, όμως οι ηγέτες μένουν αλώβητοι σε αίγλη και δόξα. Διαιωνίζεται γύρω μας ένα σύστημα επιγόνων, μια ηγετοκρατία, που επιβίωσε μέσα σε όλες τις συνθήκες , τη διαφθορά, την κολακεία, τη χούντα. Και είναι αυτή, που χωρίς δισταγμό και απρόσκοπτα, συνεχίζει την εκμετάλλευση, προς ίδιο όφελος, όσης πατρίδας μας απέμεινε. Εμπιστευτήκαμε κατά καιρούς πολλούς, πιστέψαμε στις υποσχέσεις και τις διακηρύξεις τους και ζήσαμε τη διάψευση. Περίσσεψαν οι ηγέτες και έλειψε η δημοκρατία, έλειψε ο λαός.
Όμως έχει και η δημοκρατία τη δική της ιστορία και παράδοση. Αγώνες και αγωνιστές. Δυνάμεις που μέσα από αντιξοότητες κρατούν το δρόμο ανοικτό. Δρόμο δύσκολο και απαιτητικό.
Η δημοκρατία θέλει επίπεδο, παιδεία, όραμα, έμπνευση και πίστη στο λαό. Θέλει δικαιοσύνη. Θέλει ακόμη υψηλόφρονες και μεγαλόψυχους ανθρώπους που βάζουν το κοινό συμφέρον πάνω από το προσωπικό τους. Ανθρώπους που γνωρίζουν τον πόνο του άλλου. Που γι’ αυτούς δεν υπάρχει δικός ή ξένος. Που έχουν ανοιχτούς ορίζοντες. Ανθρώπους τίμιους ειλικρινείς και συνεπείς, όχι τυχάρπαστους, ανεύθυνους και τυχοδιώκτες. Ανθρώπους μετριοπαθείς, που απλώνουν χέρι συνεργασίας και κτίζουν γέφυρες επικοινωνίας.
Η δημοκρατία για να ευδοκιμήσει απαιτεί δυνάμεις που είναι σε θέση να υπερνικούν τα εμπόδια, ν’ ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και να προχωρούν με υπερβάσεις. Όχι με νομικά σημεία, όχι με δυσπιστίες και μικροψυχίες, αλλά με ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη προς τον άλλο, προς το συνάνθρωπό μας, για έναν διαφορετκό τρόπο ζωής, για μια νέα εποχή.
Πάνω από όλα, προϋπόθεση δημοκρατίας για την Κύπρο είναι επίλυση του πολιτικού μας προβλήματος. Τότε και μόνο τότε θα ανατραπεί το σαθρό πολιτικό μας σύστημα και θ’ ανοίξει ο δρόμος του μέλλοντος για μια πολυεθνική, δημοκρατική και ειρηνική Κύπρο. Χρειαζόμαστε μια νέα αρχή όπου, το ίδιο πατριώτες, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι θα πλάθουμε, όλοι μαζί, το μέλλον με έργα ειρήνης.
Αυτό είναι το αίτημα των καιρών. Η ανταπόκριση μας σ΄ αυτό θα κρίνει και τη δική μας θέση στην ιστορία.
Ο αγώνας για τη Δημοκρατία συνεχίζεται, είναι συνεχής δοκιμασία και πρόκληση. Ο αγώνας για τη Δημοκρατία είναι ατελείωτος.
